İlyas Bey Külliyesi, Türkiye'nin Aydın iline bağlı Didim ilçesinin yakınlarında, Milet Antik Kenti’nin hemen yanında yer alan ve Anadolu beyliklerinden Menteşeoğulları dönemine ait önemli bir İslam yapısıdır. 1404 yılında Menteşeoğlu İlyas Bey tarafından inşa ettirilen külliye, cami, medrese, türbe ve hamam gibi yapıları içeren bir külliye olarak tasarlanmıştır ve Anadolu Türk mimarisinin özgün örneklerinden biri olarak kabul edilir.

İlyas Bey Külliyesi’nin Özellikleri
Cami: Külliyenin en dikkat çekici yapısı camidir. İlyas Bey Camii, mermerden yapılmış olup geometrik süslemeleri ve detaylı taş işçiliğiyle dikkat çeker. Mihrap, minber ve sütunlar beyaz mermerden yapılmıştır ve Osmanlı öncesi Türk mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilir. Caminin kubbesi, iç mekânda ferah bir atmosfer oluşturur. Cami, dış cephe ve iç mekânda kullanılan bitki ve geometrik desenlerle süslenmiştir.

Medrese: Cami ile aynı dönemde inşa edilen medrese, İslami eğitim için kullanılmış bir yapıdır. Bu medrese, avlulu bir planla tasarlanmış olup öğrencilerin ders aldığı odalar ve bir avlu etrafında düzenlenmiştir.

Türbe: İlyas Bey Külliyesi içerisinde, Menteşeoğlu İlyas Bey’in türbesi de bulunmaktadır. Türbe, külliyenin dini ve manevi önemini vurgulayan bir yapıdır.

Hamam: Külliyede bulunan hamam, cami ve medreseye hizmet veren bir yapı olarak inşa edilmiştir. Bu hamam, dönemin İslami yaşam tarzına uygun olarak sosyal ihtiyaçların karşılanması amacıyla külliye kompleksine dahil edilmiştir.

Mimari Özellikleri
İlyas Bey Külliyesi, Menteşeoğulları döneminin mimari anlayışını yansıtan, kendine özgü bir tasarıma sahiptir. Anadolu Türk mimarisinde Selçuklu geleneği ile Osmanlı etkilerinin birleştiği bir dönemde yapılmış olan külliye, taş işçiliği, geometrik desenleri ve simetrik düzenlemeleri ile öne çıkar. Caminin ana kubbesi ve yan kubbeleri, medresenin avlusu ve türbe, Menteşeoğulları’nın sanata ve mimariye verdiği önemi gözler önüne serer.

Tarihsel Önemi ve Koruma Çalışmaları
İlyas Bey Külliyesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı Anadolu’ya hâkim olmaya başladığı bir dönemde yapılmış olup, Menteşeoğulları Beyliği’nin gücünü simgeler. Bu eser, 20. yüzyılın başında uzun süre ihmal edilmiş ve tahrip olmuştur. Ancak 2005 yılında UNESCO ve Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda külliye, orijinal detaylarına sadık kalınarak restore edilmiştir.

Ziyaret Bilgileri
İlyas Bey Külliyesi, Didim yakınlarındaki Milet Antik Kenti’ne oldukça yakındır ve her iki yapı birlikte gezilebilir. Külliye, hem tarih meraklılarına hem de mimari ve sanat eserlerine ilgi duyanlara hitap eden önemli bir eserdir. Ziyaretçiler, cami ve medreseyi gezip külliyenin mimari güzelliklerini inceleyebilir, türbe ve hamam gibi yapılarda dönemin yaşam tarzına dair bilgi edinebilirler.

İlyas Bey Külliyesi’nin Önemi
İlyas Bey Külliyesi, Anadolu Türk mimarisinin nadir örneklerinden biri olarak kültürel ve tarihi açıdan büyük bir öneme sahiptir. Menteşeoğulları döneminin izlerini taşıyan bu yapı, hem estetik özellikleri hem de dini ve sosyal yapısıyla ziyaretçilerine tarihi bir yolculuk sunar.